14 June 2020

DA 5 BLOODS

Spikeov najbolji još od Summer Of Sam


Strepeo sam od toga šta me očekuje od novog Spikeovog filma kada sam čuo da se radi o "četiri crnca u Vijetnamu" kao što i dalje strepim od glednaja njegovog Miracle At St. Anna koji se bavi sa "četiri crnca zarobljena u nekom toskanskom selu tokom Drugog svetskog rata". Jednostavno ne vidim Spikea kao reditelja velikog, epskog filma ili velikih, epskih dešavanja. I pišem vam to uprkos velikim, i možda neopravdanim, simpatijama za njegov Malcolm X. Srećom, u Da 5 Bloods Spike nastupa opušteno, povlađuje svojim postmodernim tripovima, ali čini to imajući na raspolaganju odličnu priču i što je, možda, najbitnije- istorijski trenutak je apsolutno na njegovoj strani. Međutim, za razliku od brojnih sličnih, kvazi-umetničkih sadržaja njegov, ispravni angažman nije jedina dobra stvar u vezi sa istim.

Jednom davno u Vijetnamu petorica afro-američkih vojnika nalaze ruševinu aviona koji je prevozio zlato kojim je američka (CIA) vlada pokušala da privoli vijetnamski živalj na svoju stranu. Tom prilikom jedan od njih je poginuo, a potom skriveno blago izgubilo je tokom rata i kasnije postavljene repere, i četiri brata (smem li to da kažem?) sve do sadašnjeg trenutka nisu se vratila po njega. Kada se nakon odrona pojavila vest o ostacima srušenog aviona, njih četvorica su svoj povratak legitimizovala kod obe vlade kao pokušaj da nađu mošti svog palog druga, koje bi da prenesu natrag u Ameriku, a zapravo se radi o ponovnoj potrazi za blagom. Njima četvorici pridružuje se neplanirano i sin jednog od njih.

U prvom delu filma, Spike nemilosrdno šiba sprdnju po holivudskim toposima dočaravanja rata u Vijetnamu, od čega je verovatno najurnebesnije ime vijetnamske diskoteke ili imena večeri u njoj- "Apocalypse Now". Kroz neobične surete suprostavljenih vojnika, ni malo vesele sukobe sa sinovima ili unucima preživelih Vijetnamaca, Spike provlači i flešbekove koji nas upoznaju sa dinamikom "petorke", njenim ratovanjima i njenim krajem. Ono što je bizarno jeste da u tim flešbekovima zadržava stare glumce da igraju svoje mlade, vojničke varijante, a da pri tome, srećom!, ne pribegava The Irishman glupiranju. Ovim postupkom Spike, valjda, želi da nam kaže da su ti trenuci za naše junake i dalje neposredni i živi, i da ih proživljavaju iz neposredne, trenutne pozicije jer ne mogu da ih sagledaju sa nekom istorijskom perspektivom, koja bi uzela u obzir da su oni tada bili mladi.

Nakon toga počinje neka vrsta gerijatrijskog Hangover izdanja The Treasure of Sierra Madre koji poseduje sva arhetipska mesta "filma potere za zlatom", ali propušten kroz postmoderni, i što Spike nikako ne bi voleo da čuje- tarantinovski-crnohumorni filter obrade. Spike osnovni narativ neprekidno bombarduje igranim i dokumentarnim sadržajima koji lome distancu prema priči, a nama objašnjavaju šta se u ono (i ovo) vreme dešavalo u Americi sa afro-američkim življem, i kakve su uloge u tome imali Muhammad Ali, Martin Luther King, Aretha Franklin, Marvin Gaye... Međutim, za razliku od nekih ranijih pokušaja tog radikalnoh postmodernizma (poslednji put neuspešno primenjenog u Chi-Raq sa ovim intenzitetom), Spike ovde barata opušteno, umešno, zabavno, dinamično i potpuno u funkciji kreiranja atmosfere i koncepta koji ultimativno definiše i njegove junake- kao osobe koje su se dosta komično prihvatile vrlo ozbiljnog i emocionalnog zadatka.

Ono što Spike ultimativno uspeva, bolje i temeljnije nego u BlacKkKlansman, gde je to isto postojalo kao namera, jeste da ispriča interesantnu priču na inovativan i zabavan način, a da pri tome čitav film efektno služi kao politički esej o položaju Afro-Amerikanaca u američkom društvu (i ratovima van iste). Međutim, u konstelaciji krivice, Spike dobro pazi da ne zapadne u (milenijalsku) (samo-)viktimizaciju svoje rase i kontinuirano je tokom čitavog filma lupa junacima packe zbog nezajedništva i pohlepe. Da 5 Bloods upravo odličnim junacima i dobro vođenim motivima uspeva da kreira dobru sliku o stepenu afro-američkog stradanja i da, naoko, negativne motive koji ih dovode u Vijetnam opravda kao pokušaj korigovanja nepravde. I u tom procesu uzajamnog raskrinkavanja Spike je, moram da priznam, neočekivano nemilosrdan.

Treba očekivati nominaciju, a potom verovatno i Oskara, za Deloroy-a Linda, koji je svog Paula vanserijski dočarao kao duboko konfliktnog čoveka čiji mentalni procep direktno proizilazi iz frustrirajuće rekacije na položaj u sopstvenoj zemlji. Njegove psihološke oscilacije, iako ekstremne, dolaze prirodno usled erupcije kroz koje crno društvo i on kao reprezent tog društva prolaze još od sredine prošlog veka. Treba očekivati da Spike pokupi i Oskara za scenario, režiju i najbolji film ove godine, jer sumnjam da će biti zabavnijeg i boljeg filma na aktuelniju temu.

SELEKTAH: 9/10

No comments:

Post a Comment